WETTELIJK VERTEGENWOORDIGER, ZORGVOLMACHT, BEWINDVOERING

Wie beslist over zorg en vermogen: een overzicht van beschermingsmaatregelen en vertegenwoordiging bij wilsonbekwaamheid

Facturen betalen, een woning verkopen, beslissen over jouw verblijfplaats, contracten afsluiten, beslissen over de zorg die je krijgt nu en bij je levenseinde,… Het lijken allemaal heel logische zaken voor ons, maar wat gebeurt er als je zelf niet meer in staat bent om dergelijke zaken te regelen of bepaalde beslissingen te nemen? Wie komt er dan voor jouw wensen op?
Dit was de insteek van het infomoment en de infoavond die op donderdag 21 maart heeft plaatsgevonden. Notaris Mickaël Veltmans lichtte de termen “bewindvoering”, “zorg-volmacht” en “wettelijk vertegenwoordiger” voor ons toe.

Voor zij die niet aanwezig konden zijn, maar toch geïnteresseerd zijn in het thema, lichtten we graag deze termen beknopt toe. In dit artikel zal het gaan over de wettelijk vertegen-woordiger; in één of meerdere volgende edities van het huiskrantje lichten we de termen “bewindvoering” en “zorgvolmacht” toe. Wie reeds vroeger info over dit thema wenst, kan zich steeds wenden tot mij, de palliatief referent van het WZC.

(Wettelijk) vertegenwoordiger

Een wettelijk vertegenwoordiger zal actuele beslissingen over de zorg nemen tijdens de wilsonbekwaamheid van de bewoner.
“Wilsonbekwaamheid” wilt zeggen dat de bewoner over onvoldoende geestelijk vermogen beschikt om zijn wil volwaardig te vormen. Het is de taak van de arts om te oordelen over de wils(on)bekwaamheid van de bewoner.
Een wettelijk vertegenwoordiger neemt dus de patiëntenrechten over van de (definitief) wilsonbekwame bewoner en handelt steeds in het belang van de bewoner.

Er bestaan verschillende soorten vertegenwoordigers; hieronder ziet u een overzicht:

1. Gekozen (wettelijk) vertegenwoordiger

Deze vraag stellen we steeds aan de wilsbekwame bewoner tijdens een gesprek rond voorafgaande zorgplanning. We vragen wie we mogen contacteren als er beslissingen rond de zorg moeten genomen worden en de bewoner hiertoe zelf niet in staat is.
De bewoner duidt hierbij een persoon naar keuze aan, en belangrijk is dat deze persoon de taak ook aanvaardt. Zowel de bewoner als de gekozen vertegenwoordiger moeten wilsbekwaam zijn, en het akkoord moet gehandtekend en gedateerd zijn. Dit kan vastgelegd worden in het WZC zelf, of ook in een zorgvolmacht bij de notaris.

1. Wettelijk vertegenwoordiger

Ouders of een voogd met gezag over kinderen jonger dan 18 jaar worden ook wettelijk vertegenwoordiger genoemd.

1. Gerechtelijk vertegenwoordiger

Dit wordt in een volgend huiskrantje verder toegelicht. Dit gaat over de bewindvoerder die aangesteld is omtrent “persoon”. Hierbij is het belangrijk om te weten welke bevoegdheden zijn toegekend aan de bewindvoerder voor persoon. Heeft de vrederechter de uitoefening van de patiëntenrechten wel of niet toegekend aan de bewindvoerder?

1. Informele vertegenwoordiger

Als bovenstaande vertegenwoordigers niet zijn aangesteld, dan kijkt men of er een informele vertegenwoordiger is. Er wordt hierbij rekening gehouden met een “cascade-regeling”. Er wordt eerst gekeken of er een wettelijk of feitelijk samenwonende partner is. Is dit niet het geval, dan wordt achtereenvolgens 1 van volgende groeperingen gekozen als informele vertegenwoordiger: het meerderjarig kind, de ouder, de meerderjarige broer of zus, de betrokken beroepsbeoefenaar. De rol van de beroepsbeoefenaar is dubbel: zij wordt ingeschakeld bij afwezigheid of onwil van een bepaalde groep/persoon om de functie van vertegenwoordiger uit te oefenen OF bij conflict tussen meerdere personen binnen éénzelfde groep/rang.

Het wordt wel duidelijk dat er heel wat theorie achter de term van wettelijk vertegenwoordiger schuilt…

Zorgvolmacht en bewindvoering

de term “wettelijk vertegenwoordiger”. Dit is iemand die door de bewoner wordt aangeduid en die zijn belangen omtrent patiëntenrechten behartigt op het moment dat hij/zij wilsonbekwaam wordt. Als een volwassene wegens zijn (geestelijke) gezondheid niet (meer) zelf zijn financiële zaken kan regelen, en/of voor zijn eigen welzijn kan zorgen, kan die persoon ook gerechtelijke bescherming krijgen. Anderzijds zijn er ook alternatieven voor deze gerechtelijke bescherming, zeker bijvoorbeeld in families waar er geen ernstige conflicten zijn en de bewoner wordt omringd door naasten die hij vertrouwt. Dit gaat dan bijvoorbeeld over de zorgvolmacht.

Hieronder som ik de grootste gelijkenissen en verschillen op tussen deze 2 termen.

Mocht u na het lezen van dit artikel nog vragen hebben, contacteer gerust mij voor meer info of voor het krijgen van een uitgebreide brochure omtrent dit thema.

Els De Schepper, palliatief referent WZC Zonnehove
descheppere@zonnehove.zkj.be